Birnäçe günüň içinde tassyklanan koronawirus ýokançlygynyň sany artmagy dowam etse, Günorta Afrikalylar milli gulplama bilen ýüzbe-ýüz bolup bilerler.
Alada, wirusy barlamagyň nädip geçirilýändigi sebäpli ýüze çykarylmadyk köp sanly jemgyýetçilik ýokançlygynyň bolmagy mümkin. Prezident Kiril Ramaphosa tarapyndan kesgitlenen çäreler ýokançlyklaryň köpelmeginiň öňüni almasa, Günorta Afrika Italiýa we Fransiýa ýaly ýurtlara goşulyp biler. Anna güni Saglyk ministri Zweli Mkhize 202 günorta afrikalynyň wirus ýokaşandygyny habar berdi, bu bolsa bir gün öňküsinden 52 bökdi.
Wits Dolandyryş Mekdebiniň sosial üpjünçilik ulgamlaryny dolandyrmak we dolandyryş barlaglary bölüminiň müdiri, professor Aleks van den Hewer: "Bu, geçen günüň sanyndan iki esse diýen ýaly köpelýär we köpelýän wirusyň alamaty" -diýdi. “Mesele synag prosesinde ikitaraplaýyn mesele boldy, sebäbi kriteriýalara laýyk gelmese adamlary ýüz öwürdiler. Munuň çynlakaý kazyýet ýalňyşdygyna ynanýaryn we jemgyýetde bolup biläýjek ýokançlyklara göz ýumýarys "-diýdi.
Wan den Heýeriň pikiriçe, Hytaý günde 400-den 500-e çenli täze hadysanyň çalt artýandygyny görüp, uly gulplama başlady.
Wan den Hewer: "Öz sanlarymyza baglylykda dört gün uzakda bolup bileris" -diýdi.
"Communityöne jemgyýetde günde 100-den 200-e çenli ýokançlygy görýän bolsak, öňüni alyş strategiýasyny güýçlendirmeli bolarys".
Wits uniwersitetiniň fizika professory we iThemba LABS-nyň uly alymy Brýus Mellado we onuň topary koronawirusyň ýaýramagynyň global we SA tendensiýalaryna düşünmek üçin uly maglumatlary seljerýärler.
“Iň esasy, ýagdaý gaty çynlakaý. Adamlar hökümetiň tekliplerine üns bermese, wirusyň ýaýramagy dowam eder. Bu ýerdäki mesele, ilat hökümetiň beren maslahatlaryna hormat goýmasa, wirusyň ýaýramagy we köpelmegi "-diýdi.
“Bu barada hiç hili sorag ýok. Sanlar gaty düşnükli. Hatda belli bir derejede çäreleri görýän ýurtlarda-da ýaýramak gaty çalt ”.
Bu, Erkin döwletdäki bir ybadathana gatnaşan bäş adamyň wirusa wirus ýokaşandygyny barlamagy bilen ýüze çykdy. Bäş adam syýahatçydy, ýöne Saglyk bölümi 600 töweregi adamy synamaga taýynlanýar. Wan den Heever şu wagta çenli girizilen çäreleriň wirusyň ýaýramagynyň öňüni almakda, şol sanda mekdepleriň we uniwersitetleriň ýapylmagynyň gowydygyny aýtdy. Mekdep okuwçylaryna geçmişde dümew ýokançlygynyň hereketlendirijisi hökmünde garalýardy.
Emma Mhize Günorta Afrikalylaryň 60% -den 70% -ine koronawirusa ýokaşmak ähtimallygynyň bardygyny aýtsa-da, Wan den Heever pandemiýa garşy göreş çäreleri görülmese, munuň bolup biljekdigini aýtdy.
Saglygy goraýyş ministrliginiň metbugat sekretary Popo Maja milli gulplama ýüze çykan halatynda Mhize ýa-da prezident tarapyndan yglan ediljekdigini aýtdy.
Maja: "Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň her bölümi üçin Halkara Saglyk Düzgünnamalarynda görkezilen kazyýet kesgitlemesi bize esaslanýar" -diýdi.
Communityöne jemgyýetçilik esasly ýokançlyklaryň sany köpelse, bu wirusyň wektoryny kesgitlemeli diýmekdir. Wan den Heýeriň pikiriçe, bu taksiler bolup biler we taksileriň ýapylmagyny, hatda gadagançylygy ýerine ýetirmek üçin päsgelçilikler döredip biljekdigini aňladýar.
Infectionsokançlyklaryň derejesiniň ýokarlanmagyndan gorkmak bilen bir hatarda, ykdysatçylar ykdysadyýetiň hasam gulplanjakdygyny duýdurýarlar.
Johannesohannesburg uniwersitetiniň ykdysadyýet mekdebiniň uly mugallymy, doktor anan Müller: "Koronawirusa garşy çäreleriň netijesi SA-a ep-esli, negatiw täsir eder" -diýdi.
"Syýahat çäklendirmeleri syýahatçylyk we myhmansöýerlik pudaklaryna ýaramaz täsir eder, sosial aralyk çäreleri esasanam hyzmatlar pudagyna ýaramaz täsir eder."
“Bu ýaramaz täsirler, öz gezeginde, aýlyklaryň we girdejileriň azalmagy arkaly ykdysadyýetiň beýleki böleklerine (resmi däl sektora) ýaramaz täsir eder. Global ösüşler sanawda görkezilen kompaniýalara eýýäm ýaramaz täsir etdi we maliýe pudagyna hasam täsir edip biler.
"Şeýle-de bolsa, bu görlüp-eşidilmedik ýagdaý, şonuň üçin häzirki ýerli we global çäklendirmeleriň kärhanalara we işçilere nähili täsir etjekdigi entek belli däl." "Saglyk ýagdaýynyň nähili ösjekdigi barada entek doly düşünjämiz ýoklugy sebäpli, täsiriň derejesine ygtybarly baha bermäge mümkinçilik ýok."
Gulpuň ýapylmagy betbagtçylyga yşarat eder diýip Müller aýtdy. “Gulplamak, ýaramaz täsirleri hasam güýçlendirer. Sosial durnuksyzlygy döredip biljek esasy önümleriň öndürilmegine we üpjünçiligine täsir eden bolsa.
"Hökümet, bu çäreleriň bolup biljek ýaramaz ykdysady we sosial netijeleri bilen keseliň ýaýramagynyň öňüni almak üçin görülýän çäreleri deňagramlaşdyrmakda aşa seresap bolmaly". Wits uniwersitetiniň ykdysatçysy doktor Kennet Kreýmer hem muňa razy boldy.
"Koronawirus, pes ösüşi we ýokarlanýan garyplyk we işsizlik derejesini başdan geçirýän Günorta Afrikanyň ykdysadyýetine gaty howp salýar."
"Koronawirusyň ýaýramagyny haýallatmaga synanyşmagyň lukmançylyk hökmanylygyny, kärhanalarymyzy dowam etdirmäge synanyşmak we söwda, söwda we tölegler, ykdysady işjeňligiň ömri gany bolmak üçin ýeterlik derejede deňagramlylygy saklamalydyrys."
Ykdysadyýet boýunça hünärmen Lumkile Mondi müňlerçe günorta afrikalylaryň iş ýitgilerine duçar bolup biljekdigine ynanýardy. “SA ykdysadyýeti gurluş üýtgemelerini başdan geçirýär, sanlylaşdyrma we krizisden soň adam gatnaşyklary az bolar. Bu, bölek satyjylar, şol sanda ýangyç guýulýan stansiýalar, müňlerçe iş ýerini ýok edip, öz-özüne hyzmat etmek üçin bökmek üçin bir mümkinçilikdir "-diýdi.
“Şeýle hem, onlaýn ýa-da düşekden telewizoryň ekranlarynda täze güýmenje görnüşlerine ýol açar. SA işsizligi krizisden soň 30-njy ýyllaryň başynda bolar we ykdysadyýet başgaça bolar. Ölümi çäklendirmek üçin gulplama we adatdan daşary ýagdaý talap edilýär. Şeýle-de bolsa, ykdysady täsir çökgünligi çuňlaşdyrar we işsizlik we garyplyk hasam çuňlaşar.
"Hökümet ykdysadyýetde has uly rol oýnamaly we girdeji we iýmitlenmek üçin iň soňky iş beriji hökmünde Uly Depressiýa döwründe Ruzweltden karz almaly."
Bu aralykda, Stellenbosş uniwersitetiniň ykdysadyýet bölüminiň uly ylmy işgäri doktor Nik Spaull, pandemiýa SA-da hasam ýaýrasa, okuwçylaryň we okuwçylaryň nägileligini bir ýyl gaýtalamalydygyny aýtdy, mekdepler soň açylmazdy Garaşylyşy ýaly Pasha.
“Meniň pikirimçe, ähli çagalara bir ýyl gaýtalamak mümkin däl. Bu, esasan, ähli çagalaryň her synp üçin bir ýaş uly boljakdygyny we gelýän okuwçylar üçin ýeriň ýokdugyny aýtmak bilen deň bolar. “Meniň pikirimçe, häzirki wagtda esasy sorag mekdepleriň näçe wagtlap ýapyljakdygy. Ministr Pasha baýramyndan soň aýtdy, ýöne apreliň ýa-da maý aýynyň ahyrynda mekdepleriň açylýandygyny görüp bilemok.
“Bu, 9 million çaganyň mugt mekdep naharyna baglydygyny göz öňünde tutup, çagalaryň nahar aljakdygy baradaky meýilnamalary düzmelidigimizi aňladýar. Mugallymlary uzakdan taýýarlamak üçin şol wagtdan nädip peýdalanyp bileris we çagalaryň öýde bolanda-da öwrenip biljekdigini nädip üpjün edip bileris? ”
Hususy mekdepler we tölegli mekdepler, tölegsiz mekdepler ýaly täsir etmez. "Sebäbi şol okuwçylaryň öýlerinde has gowy internet birikmesi bar we bu mekdepler Zoom / Skype / Google Hangouts we ş.m. arkaly uzakdan okamak bilen gyssagly meýilnamalary düzüp biler" -diýdi Spaull.
Iş wagty: 20-2020-nji maý